مقدمه ای بر هیدروپونیک (آب کشت)

اکثر توت فرنگی های غیر فصل که امروزه میل میکنید به روش هیدروپونیک در گلخانه های مدرن تولید میشوند. هیدروپونیک (آب کشت) یعنی حذف خاک درفرآیند تولید گیاه. مزایای این روش حذف آفت های خاک زیست مثل حلزونها، قارچها، نماتد و .. میباشد همچنین امکان کنترل دقیق تر عناصر شیمیایی در اختیار گیاه و کنترل میزان شوری و EC مهیا میشود. در مجموع، سیستم کشت استاندارد تر و قابل مدیریت ترمیگردد و با اعمال مدیریت قوی راندمان تولید بالاتر میرود. معایب آن هم نیاز بیشتربه دقت و مدیریت و کنترل دائمی سیستم و دانش بالاتر و نیروی کار ماهرتر میباشد.یکی از دوستانم که استاد دانشگاه شهید بهشتی است گلخانه ای هیدروپونیک با صرف هزینه گزاف و به متراژ ۳۰۰۰ مترمربع در هشتگرد کرج راه اندازی کرد. میگفت وقتی درزمستان اولین محصول را برداشت کردیم و توت فرنگی در اوج قیمت بود ناگهان بوته ها گلدهی را متوقف کردند و ما کلی ضرر کردیم. بعد از کلی تحقیق متوجه شدیم که کود-آب ما فاقد یک عنصر کمیاب بوده و باعث شد توتها گل ندهند و ما کلی ضرر کردیم. میگفت کلا ۶۰ میلیون تومان توت فروختیم که آنهم هزینه کارگران شد و خودمان از جیب ضررکردیم. خلاصه گلخانه را گذاشته بود برای فروش. هیدروپونیک به روش های مختلف انجام میشود. ساده ترین روش غوطه ور کردن گیاهان آب دوست مثل کاهو در محل آب-کود است.روش دیگر کشت گیاه در لوله های سوراخ دار و پمپاژ محلول اب-کود در ساعاتی از روزاست. روش متداول برای توت فرنگی کاشت توت فرنگی در مخلوط کوکوپیت (الیاف نارگیل) وپرلیت (سنگ متخلخل سبک) و یا لیکا (سنگدانه مصنوعی سبک) است. کود محلول همراه باآب آبیاری توسط لوله ها و سیستم پمپاژ به گلدانها داده میشود و محلول اضافه از زهکش ها جمع آوری میشود و به استخر ذخیره آب برمیگردد. معمولا روزی یکبار آبیاری قطره ای با این محلول آب-کود انجام میشود و متناوبا کود-محلول به آب اضافه میشود.در روزهای آفتابی معمولا کوددهی را انجام میدهند تا راندمان کود افزایش یابد. بعلت رشد بالا در این سیستم و رطوبت بالای محیط و استفاده از کودهای شیمیایی معمولامحصولات هیدروپونیک بی مزه تر ولی درشت تر و خوش آب و رنگ تر از محصولات مزرعه خاکی هستند. امروزه گلخانه های کوچک خانگی هیدروپونیک که مجهز به سیستم کشت و سیستم لوله کشی و پمپاژ سیستم نوردهی مصنوعی هستند برای تولید میوه و سبزی در مقیاس خانگی به بازار آمده اند.